ΕΥΒΟΪΚΟΣ ΤΥΠΟΣ

Αγαπητοί συμπολίτες (Έλληνες όπως βροντοφώναξε ο Κολοκοτρώνης) μπήκαμε στο μήνα Μάρτιο 2021, συμπληρώνοντας 200 χρόνια από την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων το 1821. 

Είναι μεγάλη τιμή σε μας τους σημερινούς Έλληνες να γιορτάσουμε την ιστορική επέτειο. Οι εκδηλώσεις που θα γίνουν  ( έστω και με διαφορετικούς τρόπους λόγω πανδημίας) πιστεύω, θα έχουν πανηγυρικά ελληνικό χρώμα. Κατά τη γνώμη μου, εκτός από αυτό μας δίνεται μια σπουδαία ευκαιρία να μάθουμε περισσότερα.
Σε κάθε επέτειο κάνοντας και απολογισμό για τα ιστορικά γεγονότα και διαβάζοντας λίγο τους ιστορικούς συγγραφείς μας μπορούμε να ενημερωθούμε πολύ καλύτερα.
Ένας αντικειμενικός τρόπος να βρεθούμε πιο κοντά στην αλήθεια των γεγονότων εκείνων, είναι να διαβάσουμε τα απομνημονεύματα τουλάχιστον των πρωταγωνιστών του Αγώνα εκείνης της περιόδου (Κολοκοτρώνη, Μακρυγιάννη, Καραϊσκάκη, Οδ. Ανδρούτσου και άλλοι καπετάνιοι) όπως και μερικών απλών ανθρώπων  (ιστορικών) που βίωσαν από κοντά τα γεγονότα (Κασομούλης, Φωτάκος, Περραιβος, Σπηλιάδης). 

Θα μάθουμε επίσης περισσότερο γιατί κινδύνεψε η Επανάσταση να χαθεί, ύστερα από εμφυλίους πολέμους μεταξύ καπετάνιων, πολιτικών και του διχασμένου λαού. Γιατί φυλακίστηκε δυο φορές ο Κολοκοτρώνης, γιατί καταδικάστηκε σε θάνατο μαζί με τον Πλαπούτα και από ποιους.
Μια μικρή Ιδέα θα πάρουμε από τα δικά μας ευβοϊκά γεγονότα, διαβάζοντας για τον αρχηγό του Εθνικού αγώνα καπετάνιο Αγγελή Γοβιό, βλέποντας τις συνθήκες που επικρατούσαν πριν την έναρξη του αγώνα αλλά και μετά. Στο σημερινό μου μήνυμα, θα επιλέξω να αναδείξω ένα θέμα πολύ σοβαρό, εθνικό και πολιτιστικό. Το θέμα της Επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα στον τόπο που τα δημιούργησε, στην χώρα μας.
Το 1800 ο Άγγλος διπλωμάτης στην πρεσβεία της Κωνσταντινούπολης Thomas Bruce Elgin ή Έλγινος σχεδίασε και πέτυχε με κουστωδία φίλων και βοηθών τη λεηλασία και αρπαγή του πολιτιστικού μας πλούτου, αφού πριν φρόντισε να πάρει ένα φιρμάνι από τον Τούρκο καϊμακάμη (Σενγούλ Αβδουλάχ). 

Οι συναλλαγές με τους Τούρκους εκείνη την εποχή ήταν εύκολες, αρκεί να υπήρχε το αντίστοιχο μπαξίσι. Προσπάθησε ακόμη να πάρει πολύτιμα αρχαία από την Ολυμπία και τις Μυκήνες, αλλά ευτυχώς δεν υπήρχαν οι δυνατότητες. Ο χρόνος της λεηλασίας και αρπαγής των μνημείων κράτησε (10) χρόνια μέχρι το 1810. Εδώ κάθε καλόπιστος άνθρωπος μπορεί να αναρωτηθεί δεν υπήρχε τότε κανείς άνθρωπος, κοινωνικός φορέας ή εξουσία να διαμαρτυρηθεί και να εμποδίσει αυτό το βάρβαρο γεγονός σε βάρος του ελληνικού και παγκόσμιου πολιτισμού.
Απ’ ότι είναι γνωστό, οι μόνοι που μπορούσαν να επέμβουν και να εμποδίσουν λίγο την λεηλασία αυτή ήταν οι πρεσβείες των χωρών της Ευρώπης, η Ανατολική και η Δυτική Εκκλησία, οι Φαναριώτες και οι τοπικοί προεστοί- κοστζαμπάσιδες. Δεν χρειάζεται τώρα να αναφερθώ σε περισσότερα, το πιο σημαντικό όμως απ’ όλα ήταν η ‘έλλειψη βούλησης και ευαισθησίας που για διαφορετικούς λόγους οι φορείς αυτοί αδιαφόρησαν τελείως.
Αλλά μήπως από την απελευθέρωση και ύστερα, υπήρξε καμία σοβαρή και συνεχής πίεση για την επιστροφή των Μαρμάρων; Η μόνη φωτεινή εξαίρεση  ήταν με την Μελίνα Μερκούρη και τον φίλο της χώρας Ζυλ Ντασέν από την δεκαετία του 1980 και ύστερα, όπου έγινε γνωστό και εκτός Ελλάδος το γεγονός αυτό. Ύστερα έπεσε πάλι σιωπή «τα πλάκωσε η φοβέρα και τα σκέπασε η σκλαβιά».
Να λοιπόν τώρα μια ευκαιρία, είναι η επέτειος των 200 χρόνων από την ημέρα της Επανάστασης. Θα γίνει τώρα ένας απολογισμός, θα καταγραφούν τα σοβαρά λάθη που έγιναν διαχρονικά μέχρι σήμερα ώστε να μην ξαναγίνουν; Θα τολμήσουμε να διεκδικήσουμε ενωτικά όλοι οι Έλληνες τουλάχιστον μερικά από αυτά που δικαιούμαστε και μας χρωστάνε; Συγκεκριμένα τώρα που μας δίνεται μια δυνατότητα θα μεθοδεύσουμε τον αγώνα για την διεκδίκηση της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα και των κατοχικών αποζημιώσεων;
Η πολιτεία, οι κοινωνικοί φορείς, τα πολιτικά κόμματα, το αρμόδιο Υπουργείο Πολιτισμού, η Αυτοδιοίκηση, η πνευματική ηγεσία του τόπου μας, έχουν τεράστια ηθική και πολιτική ευθύνη για την απραξία τους μέχρι τώρα. Θα θελήσουν φέτος να κάνουν κάτι το ξεχωριστό και να τιμήσουν την επέτειο μας αυτή με περισσότερα έργα παρά με λόγια;
Θα περιμένουμε από τους παραπάνω φορείς να δείξουν την ευαισθησίας και την αντίδρασή τους.
Ένας φίλος του Πολιτισμού.
 

*Γιάννης Ψαρρός
(Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγους «Μάκιστος»)

Μάρτιος 2021
Λίμνη Ευβοίας